Een van de regels die ik van mijn moeder heb meegekregen: na tien uur ’s avonds bel je niet meer. Tenzij er natuurlijk écht iets aan de hand is. Dus als de telefoon vroeger om 21.55 uur rinkelde, dacht ik automatisch: waar is de brand?! Die regel is er bij mij zo ingeprent dat ik er nu, jaren later, nog steeds rekening mee houd.
De magie van de vaste telefoonlijn
Misschien speelt de oude vaste telefoon hier ook een rol. Die stond midden in de woonkamer, en als die ging, schrok het hele gezin op. Je hoorde de bel door het hele huis galmen. En dus was het logisch dat mijn moeder strikte tijden hanteerde: vóór tien uur bellen = prima, daarna = alleen bij nood. Een soort avondklok voor gesprekken.
WhatsApp voelt als een rookmelder
Tegenwoordig belt bijna niemand meer zomaar. Nee, we sturen appjes. En eerlijk? WhatsApp voelt soms nóg dwingender. Die blauwe vinkjes staren je aan: ze heeft het gelezen, waarom reageert ze niet? Of je ziet iemand “aan het typen…” en dan ineens niets meer. Paniek! Is er iets misgegaan? Of is mijn appje zo stom dat er geen antwoord meer op komt?
Ik betrap mezelf er regelmatig op dat ik denk: laat ik maar meteen antwoorden, dan is het maar uit de lucht. Terwijl ik misschien helemaal geen zin heb in een gesprek op dat moment. En toch, de sociale druk van dat piepkleine groene icoontje is groot.
E-mail: mijn rustige eiland
E-mail daarentegen voelt als vakantie. Niemand verwacht een antwoord binnen vijf minuten. Je kunt iemand midden in de nacht mailen zonder dat er een alarmbelletje afgaat. En een mail mag ook best een paar dagen blijven liggen — sterker nog, dat is soms de norm.
Het is net als vroeger met brieven: je neemt de tijd, je leest het nog eens door en je formuleert je antwoord rustig. Geen pushmeldingen, geen vinkjes, geen “online”-status. Gewoon digitale rust.
Generaties botsen
Het grappige is dat niet iedereen die “regel van tien uur” heeft meegekregen. Jongere generaties sturen gerust om half één ’s nachts nog een appje: hé, ben je wakker? Voor hen is er geen verschil tussen dag en nacht, want “je reageert toch gewoon wanneer je tijd hebt?”.
Toch merk ik dat ik zelf een soort ingebouwde gêne heb. Als ik om 22.15 uur een app stuur, verontschuldig ik me er bijna bij: sorry voor het late tijdstip. En nou ja, eigenlijk verstuur ik hem ook liever pas de volgende dag!
Grenzen aangeven in een 24/7 wereld
Wat ik ervan leer: het gaat vooral om grenzen aangeven. In een wereld waar iedereen altijd bereikbaar lijkt, mag je zelf bepalen hoe je dat aanpakt.
- Zet meldingen uit als je rust wilt.
- Reageer pas de volgende dag, ook al heb je het bericht al gelezen.
- Spreek met jezelf af: WhatsApp is voor snel en praktisch, e-mail voor alles dat kan wachten.
Dus ja, de regel van mijn moeder leeft nog steeds voort in mij. Na tienen niet bellen. WhatsApp voelt vaak alsof er brand is en e-mail… dat is mijn veilige haven, mijn digitale stiltegebied. Dus mail me gerust midden in de nacht, maar verwacht geen antwoord tot ik mijn eerste koffie op heb.
