Het einde van de zomervakantie komt in zicht. En dat betekent bij ons thuis: weer wennen aan het ritme, broodtrommels terugvinden (waar liggen die dingen toch elk jaar?) en fietsen met zachte banden oppompen. Maar als je kind dit jaar de brugklas ingaat of juist aan zijn of haar examenjaar begint, komt er net wat meer bij kijken dan alleen een nieuwe agenda kopen. Ik zit hier middenin met mijn pubers, en geloof me: het ene kind telt de dagen af, het andere doet alsof school nog maanden weg is. Daarom hieronder mijn persoonlijke checklist en tips – zodat je goed voorbereid het nieuwe schooljaar in kunt. Voor jou én je kind.

Help, mijn kind gaat naar de brugklas!

De brugklas is spannend. Alles is nieuw: het gebouw, de vakken, het rooster, de klasgenoten – en dan hebben we het nog niet eens over die loodzware tas. Ook al lijken ze thuis misschien super relaxed, van binnen vinden de meeste kinderen het behoorlijk spannend. En terecht.

Wat kun je als ouder doen?

• Begin op tijd met wennen aan het ritme. In de laatste vakantieweek weer op schooltijd naar bed en opstaan. Niet populair, maar het voorkomt drama op dag 1.
• Fiets samen de route naar school. Zeker als het een nieuw gebouw of druk kruispunt is. Kleine moeite, grote rust.
• Koop samen schoolspullen. Laat je kind kiezen tussen die drie broodtrommels. Zo wordt het leuker én voelen ze zich zelfstandiger.
• Check de tas. Stevige rugtas, gymspullen, etiketten met naam, gevulde etui, rekenmachine, flesje water… De eerste week is alles nodig.
• Wees geduldig. Ze gaan iets vergeten. Ze gaan verdwalen op school. En ze gaan zich herpakken. Laat ze leren.

Als ouder van een brugklasser voel je je soms net een assistent-mentor. Je wil helpen, maar ook loslaten. Dat is even zoeken, en dat is helemaal normaal.

Wat verandert er allemaal?

• Je kind heeft nu meerdere docenten en vakken.
• Er zijn leswissels – dus agenda’s, lokalen, roosters… dat is even schakelen.
• Veel brugklassers krijgen huiswerk, maar weten nog niet goed hoe ze dat moeten plannen.
• De sociale wereld verandert ook: nieuwe vrienden, groepsappjes, mogelijk ook prestatiedruk.

Tip: Maak samen een weekplanning met vaste tijden voor huiswerk, sport, chillen. Dat geeft overzicht en structuur, zeker in die eerste weken.

Examenjaar: knallen (maar niet opbranden)

VMBO 4, HAVO 5 of VWO 6: het klinkt alsof je kind er bijna is, maar in werkelijkheid moet er nog een hoop gebeuren. Van toetsweken tot profielwerkstukken, van open dagen tot studiekeuzes: het examenjaar is pittig. Voor je kind én voor jou als ouder.

Waar kun jij bij helpen?

• Maak een jaaroverzicht. Wanneer zijn de SE’s, examens, herkansingen? Hang het op of zet het in een gedeelde agenda.
• Plan studiekeuze-activiteiten. Laat je kind open dagen bezoeken (ook als ze nog geen idee hebben). Wacht hier niet mee tot het voorjaar.
• Creëer rustmomenten. Een avondje niks doen is niet lui, maar noodzakelijk. Plan bewust vrije dagen in.
• Help met samenvattingen of examentraining. Geen tijd of kennis om te helpen? Geen probleem – er zijn geweldige hulpboeken en trainingen.
• Vier elke stap vooruit. Goed cijfer? Werkstuk ingeleverd? Belonen mag. Het hoeven geen grote cadeaus te zijn – erkenning doet al veel.

Wat als je puber het schooljaar start zonder motivatie?

Tja, dat gebeurt. En eerlijk? Het is niet gek. De lat ligt hoog, er is veel afleiding en soms ziet je kind gewoon het nut niet. Wat dan?

• Praat. Niet zenden, maar luisteren. Wat zit er achter die weerstand?
• Klein maken. Eén hoofdstuk leren lukt vaak wél, zelfs als een proefwerkweek overweldigend voelt.
• Laat ze falen. En leer ze dan hoe je daarna weer verdergaat. Dat is misschien wel de belangrijkste les van dit jaar.

Mini-checklists voor ouders

Brugklas-start checklist

• Schoolspullen compleet (tas, etui, gymspullen, agenda)
• Fietsroute geoefend
• Wekker ingesteld (op tijd!)
• Schoolaccount werkend (Magister, Google Classroom etc.)
• Lunch en snacks voorbereid
• Eérste schooldag samen doornemen (“Wie is je mentor?” “Hoe laat begint het?”)

Examenjaar checklist

• Examenrooster + toetsdata bekend
• Studiekeuze op de agenda
• Planner of agenda gekocht (en ingevuld!)
• Tijd voor ontspanning geborgd
• Eventuele hulp ingeschakeld (bijles, examentraining, etc.)
• Gezonde snacks in huis (nee, alleen chips telt niet)

Schooljaar beginnen als puber: wat helpt écht?

Of je kind nu met trillende knieën naar de brugklas gaat of met volle focus het examenjaar in duikt – jij bent en blijft belangrijk. Niet om álles op te lossen, maar om te luisteren, aan te moedigen en af en toe even gas terug te nemen. Samen komen jullie er wel. Schooljaar starten met pubers is nooit saai. Elk kind doet het op zijn eigen manier. Soms gestructureerd, soms chaotisch, vaak allebei. Maar jij als ouder bent de rust in de storm – ook al voelt dat niet altijd zo.

En hoe zit het met jou?

Eerlijk is eerlijk: als ouder moet je ook even schakelen. Je voelt de spanning, je wilt helpen zonder te pushen en je wordt soms gek van het ‘alles-op-het-laatste-moment’-gedrag. Maar weet je? Jij bent de stabiele factor. De veilige haven. De back-up planner. En de cheerleader als het even tegenzit. Gun jezelf ook wat ruimte. Een koffiemoment op de eerste schooldag. Een uurtje Netflix terwijl het huis eindelijk stil is. Of een wandeling waarin je even bedenkt: we zijn gewoon weer begonnen. Het komt goed.